“Nós recollemos aforro do territorio en favor do territorio”

Entrevista a Gabriel Abascal, presidente de Fiare Cataluña

Data: 28 setembro, 2011.

Fonte: Banca ética

-Acaba de ser escollido novo presidente de Fiare Cataluña, pero en que momento empezou a súa relación coa banca ética?

Participei como relator nalgunha das actividades do eixo temático de Economía Solidaria do V Foro Social Mundial celebrado no Porto Alegre (Brasil) o ano 2005. Unha das liñas de actuación estratéxica recollidas alá, para construír alternativas económicas ao servizo das persoas, foi a conveniencia de promover as finanzas éticas e solidarias vinculadas ao desenvolvemento local e comunitario. A miña asociación, CONOSUD, tentou desde o primeiro momento traballar esta liña no noso ámbito norteño, e tamén en relación aos nosos proxectos de cooperación ao sur. Aínda que coñeciamos xa algunhas cousas do proxecto FIARE (creado en Cataluña ao abril de 2007), con motivo do I Foro social catalán (xaneiro de 2008) puidemos entrar en contacto “fisicamente” co proxecto. Así, o ano 2008 decidiuse que CONOSUD entrase en FIARE como entidade promotora. Persoalmente, son socio de FIARE desde que se iniciou o proceso de recollida de capital social en abril de 2009.

– Cales son os principais retos da nova xunta?

Penso que o proceso de construción social dun instrumento financeiro ético e solidario ao servizo das persoas ten que ser construído coa xente. En definitiva, máis persoas e entidades vinculadas ao proxecto. Este é o principal reto que ten a nova xunta: estender socialmente o proxecto. Queremos ampliar e consolidar a base de entidades sociais, para reflectir ao máximo a diversidade do tecido asociativo catalán e para dispor dunha base sólida e consolidada para afrontar os futuros retos de Fiare. Así mesmo, creo que tamén é responsabilidade das entidades socias de Fiare, consideradas individualmente, o feito de ampliar o número de adhesións individuais ao proxecto entre os seus respectivos socios e socias.

-Que cre que distingue Fiare doutras entidades de finanzas éticas do noso país?

Penso que ademais dos valores éticos, solidarios e de transparencia que ten que ter calquera instrumento financeiro “non convencional”, a sociedade, ou máis ben dito, os cidadáns, reclaman hoxe en día con moita forza a participación en todo aquilo que lles afecta. Estamos a velo de maneira intensa nos últimos meses (movemento do 15-M, etc). Tamén, que hai unha crítica xeneralizada e fundamentada ao funcionamento da economía en xeral e do sistema financeiro en particular e unha aspiración en moitos sectores sociais de construír instrumentos económicos verdadeiramente alternativos. Creo, por tanto, que a participación e a xestión social do proxecto pola mesma cidadanía implicada, así como a construción de alternativas económicas ao modelo dominante, é o que distingue FIARE doutras entidades de finanzas éticas da nosa contorna.    Doutra banda, tamén nos diferencia o feito de acompañar no desenvolvemento económico local, a diferenza doutros proxectos máis “globais” orientados a financiar proxectos de cooperación. Nós recollemos aforro do territorio en favor do territorio.

-Fiare actúa no estado como axente de Banca Popolare Etica (de Italia). Que supón este vínculo agora e como se concretará nos futuros anos?

Hai que dicir en primeiro lugar que este vínculo “técnico” baséase nunha ampla coincidencia estratéxica de obxectivos: a construción dun instrumento financeiro ético e solidario en mans da cidadanía. En segundo lugar, este vínculo permitiu desde finais de 2005, a realización por parte de FIARE de actividade bancaria en base á licenza do Banco de Italia da cal dispón Banca Popolare Etica (como calquera outro banco normal). Esta actividade bancaria, obviamente aínda limitada, estivo centrada na captación de aforro (30,5 millóns de euros  en setembro de 2011) e préstamos ao terceiro sector e á economía social (23 millóns de euros no mesmo período).  A pesar de que aínda non está definido de todo o vínculo futuro FIARE-Banca Popolare Etica,  os debates que estamos a ter entre a nosa base social e as conversacións con BpE, apuntan cara á integración das dúas entidades nun proxecto común de ámbito europeo, que permitiría ofrecer todos os produtos dun banco convencional desde un enfoque ético, social e democrático.

-Fiare se define como unha entidade de finanzas transparente. De que maneira os socios ven esta transparencia?

Todos os préstamos que se outorgan a través de FIARE son coñecidos e públicos, aparecen nas nosas memorias, web, etc. Tamén, antes de calquera concesión dun crédito e con independencia dos aspectos técnicos-financeiros, o proxecto a financiar é sometido á avaliación ética e social do respectivo comité ético e social territorial escollido polos socios e socias, avaliación que é vinculante. Os grupos locais constituídos tamén emiten opinión sobre os proxectos que solicitan financiamento no seu territorio.

-Foi representante da asociación na xunta estatal de Fiare. Que relación hai coas diferentes redes territoriais de Fiare e como se establece esta relación?

A relación é a que se deriva de formar parte dun mesmo proxecto de construción social, dun instrumento financeiro ético e solidario que, ademais, ten vocación de intervir no ámbito europeo coa súa alianza con Banca Popolare Ética. Así pois, é unha relación de colaboración, de intercambio de experiencias, de posta en común de recursos e instrumentos, etc. A relación establécese de maneira regular a través da xunta estatal que exerce tamén este papel de coordinación.

-Cre que agora a banca ética empeza a ser coñecida por unha masa social importante en Cataluña, ou aínda queda moito camiño para percorrer?

Nunca podemos estar satisfeitos do grao de coñecemento por parte da cidadanía das iniciativas de banca ética. É certo que nos últimos meses a intensidade da crise financeira e as prácticas pouco recomendables e nada éticas do sistema financeiro, causantes da crise da economía real, fixo avanzar de maneira moi importante o grao de coñecemento de FIARE. Isto se notou no incremento continuado e sostido da nosa base social, que no conxunto de FIARE creceu no último ano a razón dunha media de 65 incorporacións mensuais. Os cidadáns que se dan de alta en Fiare, buscan unha resposta política nas súas inquietudes respecto á crise que vivimos, pero tamén facilidades na operativa: domiciliación da nómina, dispor de libretas… servizos que esperamos poder ofrecer a medio prazo e así facilitar a tarefa de captación de novos socios.

– Xa hai algúns concellos cataláns que se fixeron socios do proxecto:  Sabadell, O Prat de Llobregat… Cal tería que ser a relación da administración pública coa banca ética?

A forza deste proxecto radica en dispor dunha base social forte. Aínda así, as administracións públicas teñen en xeral a obrigación de desenvolver políticas de fomento das iniciativas socioeconómicas social e medioambientalmente sustentables que creen ou manteñan emprego, desenvolvan localmente o territorio  ou presten servizos públicos e sociais. Estas son as cuestións que está a financiar FIARE co aforro de moitos cidadáns. Non queremos subvencións, si colaboración en forma de achegas ao capital social, apertura de depósitos e contas correntes, difusión e sensibilización sobre as finanzas éticas.  Outra forma de colaborar sería facilitar o acceso ao financiamento a proxectos de creación empresarial fomentados por viveiros municipais de empresas, a través de convenios con concellos.